Maar eigenlijk is er natuurlijk altijd wel reden voor goede gesprekken met je kind. Goede gesprekken kunnen kinderen namelijk helpen om toenemend zélf, kritisch te denken. En om allerlei sociale vaardigheden te ontwikkelen, zoals bijvoorbeeld het vermogen om respectvol om te gaan met anderen en zichzelf.
Tips
- Zorg voor jezelf. Raakt een onderwerp jou persoonlijk? Zorg dan dat je zelf kalm het gesprek aangaat. Dat zal ook je kinderen/leerlingen geruststellen.
- Neem je kinderen/leerlingen serieus. Ga serieus in op vragen en gedachten die ze inbrengen. Geef hen het vertrouwen dat ze een volwaardige gesprekspartner zijn. Zo leer je hen op hun beurt respectvol om te gaan met de inbreng van anderen. Wees eerlijk als je kinderen/leerlingen lastige vragen stellen over bijvoorbeeld slecht nieuws. Sluit aan bij hun ontwikkelingsfase.
3. Luister (écht). Het serieus nemen van je kinderen/leerlingen betekent in de eerste plaats: goed naar ze luisteren. Welke vragen stellen ze? Wat is de vraag achter de vraag? Neem non-verbaal een actieve luisterhouding aan. En vertel wat je ziet aan hun lichaamstaal, bijvoorbeeld: ik zie dat je in elkaar gedoken zit… ik zie dat je huilt… ik zie dat je heel hard praat….
4. Stel open vragen. Voor een betekenisvol gesprek is het belangrijk om het accent niet te leggen bij ‘weet-vragen’, zoals: Hoeveel mensen hebben er nu corona in Nederland? maar bij ‘denk-vragen’. Bijvoorbeeld: ‘Wat geeft jou troost als je bang bent?’ of ‘Wanneer voel jij je vrij?’ Het is mooi als je aanhaakt bij onderliggende fundamentele waarden (troost, vrijheid). Zo til je het gesprek uit boven de waan van de dag en bouw je samen aan een gereedschapskist voor het leven.
5. Wees procesbegeleider. Goede vragen stellen en daarmee een goed gesprek op gang brengen en houden is een kunst! Niet de uitkomst, maar de weg is daarbij het belangrijkst. Heb je wat meer tijd, dan kan het helpen om bijvoorbeeld een verhaal, lied of (kinder)tekening als kapstok te gebruiken. Vat samen wat je kind/leerling zegt om te controleren of je het hebt begrepen en om het denken verder te stimuleren.
6. Wees géén ‘antwoordapparaat’. ‘Alles wat ik weet is dat ik niets weet’, zou Socrates hebben gezegd. Houd dit jezelf voor en wees geen antwoordapparaat maar een ‘denkmaatje’ voor je kind/leerling. Vertel niet te snel jouw eigen mening en stuur niet aan op gewenste antwoorden. Sta zelf open voor nieuwe inzichten en leer met en van je kind/leerling!
7. Geef vertrouwen en inspiratie. Het accent hoeft niet te liggen op pasklare antwoorden op ingewikkelde vragen. Maar natuurlijk heb je als ouder of leerkracht wel het verlangen om je kind/leerling een solide basis mee te geven. En daar spelen de betekenisvolle gesprekken die je soms zult voeren absoluut een rol in!
Levensbeschouwelijke tradities (religieus en niet religieus) zijn, juist ook in onzekere tijden, voor veel mensen een bron van vertrouwen en inspiratie. Niet als vindplaats van makkelijke antwoorden; maar wel als richtingwijzers voor een weg die je mag gaan.
Vormingsonderwijs
Vormingsonderwijs is een van de manieren om de rijkdom van een (verhalen)traditie te ontsluiten voor je kind. Vakleerkrachten van het Centrum voor Vormingsonderwijs geven vormingslessen op openbare basisscholen en zijn goed thuis in het voeren van betekenisvolle gesprekken met kinderen.